Odczarować żargon spółdzielni energetycznych na rynku energii

Blogi „Spółdzielnie Energetyczne dla Polskiej Wsi” omawiają różne aspekty spółdzielni energetycznych w Polsce w celu ich lepszego zrozumienia. Spółdzielnie energetyczne to formuła prawna, organizacyjna, technologiczna, finansowa i społeczna, która lansuje rozwiązania prosumenta zbiorowego – czyli sytuacji, w której grupa osób i organizacji decyduje się na produkowanie energii z odnawialnych źródeł energii (OZE), a następnie tą energie konsumować. W blogach omawiamy motywacje, korzyści i rozwiązania, które mogą być zastosowane by spółdzielnie energetyczne spełniły oczekiwania zarówno ich uczestników jak i zamierzeń polityki państwa wobec wyzwań kryzysu energetycznego oraz wymogów Unii Europejskiej. Spróbujemy przybliżyć również doświadczenia innych Państw, w których spółdzielnie energetyczne się rozwijają. Blogi towarzyszą filmom i innym informacjom przedstawianych przez kampanię Spółdzielnie Energetyczne dla Polskiej Wsi.

Problematyka spółdzielni energetycznych jest pełna żargonu i terminów, które przemawiają jedynie do specjalistów. W ósmym blogu tłumaczymy podstawowe terminy i pojęcia, które są najistotniejsze dla rozwoju spółdzielczości energetycznej i najczęściej się pojawiają.

Odczarować żargon spółdzielni energetycznych na rynku energii

Uczestnicy rynku energii

Istotne znaczenie mają prawne definicje uczestników rynku energii jeśli chodzi o produkcję i sprzedaż energii elektrycznej

KONSUMENCI są kluczowym uczestnikiem rynku energii, również z punktu widzenia rozwoju spółdzielni energetycznych. To zaangażowanie konsumentów – osób prawnych i indywidualnych – w spółdzielniach energetycznych i korzyści wynikające z tego zaangażowania, zdeterminuje jak szybko ta forma organizacji lokalnego rynku energii będzie się upowszechniać.  Zatem wszelkie przepisy dotyczące społeczności energetycznych powinny być tworzone z myślą o konsumentach. Przepisy powinny przede wszystkim zapewnić opłacalność uczestnictwa konsumentów energii w spółdzielni energetycznej. Ceny energii wytwarzanej w ramach spółdzielni energetycznych powinny być korzystne w porównaniu z cenami energii dużych operatorów. Mogą to zapewnić zwolnienia z opłat zwykle ponoszonych przez wytwórców energii konwencjonalnej, a także system dofinansowań instalacji zakładanych przez spółdzielnie energetyczne.

SPÓŁDZIELNIA ENERGETYCZNA to podmiot, który jest zdefiniowany w art. 2 pkt 33a Ustawy o odnawialnych żródłach energii (u.o.z.e.): spółdzielnia w rozumieniu [Ustawy prawa spółdzielcze – u.p.s.] lub [Ustawa o spółdzielniach rolniczych – u.s.r.], której przedmiotem działalności jest wytwarzanie energii elektrycznej lub biogazu, lub ciepła, w instalacjach odnawialnego źródła energii i równoważenie zapotrzebowania energii elektrycznej lub biogazu, lub ciepła, wyłącznie na potrzeby własne spółdzielni energetycznej i jej członków, przyłączonych do zdefiniowanej obszarowo sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub sieci dystrybucyjnej gazowej, lub sieci ciepłowniczej.

W rozumieniu u.p.s. i u.o.z.e. , spółdzielnia energetyczna to: dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą.

SPÓŁDZIELNIA ENERGETYCZNA ROLNIKÓW to innego rodzaju spółdzielni, która zgodnie z u.s.r. i u.o.z.e. stanowi: dobrowolne zrzeszeniem osób fizycznych lub prawnych prowadzących gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym lub prowadzących działalność rolniczą w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej, będących producentami produktów rolnych lub grup tych produktów lub prowadzących chów lub hodowlę ryb, zwanych dalej “rolnikami”, lub niebędących rolnikami, prowadzących działalność w zakresie przechowywania, magazynowania, sortowania, pakowania lub przetwarzania produktów rolnych lub grup tych produktów, lub ryb, wytworzonych przez rolników, o których mowa w pkt 1, lub działalność usługową wspomagającą rolnictwo obejmującą świadczenie na rzecz rolników, o których mowa w pkt 1, usług z wykorzystaniem maszyn, narzędzi lub urządzeń służących do wytwarzania przez tych rolników produktów rolnych lub grup tych produktów, lub ryb, zwanych dalej “podmiotami niebędącymi rolnikami” – o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą.

PRODUCENCI ENERGII to podmioty, o których mowa w art. 40 ust. 1a u.o.z.e.: sprzedawca zobowiązany, o którym mowa w art. 40 ust. 1 u.o.z.e., którego obowiązkiem jest rozliczenie o którym mowa w art. 38c ust. 3 u.o.z.e. lub dokonujący rozliczenia sprzedawca wybrany przez spółdzielnię energetyczną na podstawie umowy kompleksowej lub umowy sprzedaży.

SPRZEDAWCA ZOBOWIĄZANY na rynku energii to podmiot (osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej), który zgodnie z ustawą Prawo Energetyczne (u.p.e) ma nałożony obowiązek dokonywania sprzedaży energii elektrycznej o określonym poziomie sprzedaży w ramach Mechanizmu Przesuwania Kosztów (MPK). Obowiązek ten wynika z zapisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo Energetyczne (Dz.U. z 2019 r. poz. 848), które mają na celu zmniejszenie kosztów energii dla odbiorców końcowych.

Sprzedawcy zobowiązani na rynku energii są wybierani w drodze postępowań przetargowych organizowanych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE) w oparciu o określone kryteria. W postępowaniu wybiera się najtańszą ofertę sprzedaży energii elektrycznej, która spełnia wymagania stawiane przez URE. Sprzedawcy zobowiązani mają na celu zapewnienie stabilnego dostawcy energii elektrycznej o optymalnych kosztach dla odbiorców końcowych.

W ramach tego mechanizmu, sprzedawcy zobowiązani są obowiązani do kupienia i sprzedania energii elektrycznej w ilościach określonych zgodnie z planami MPK. W zamian za to, otrzymują rekompensatę z Funduszu Przesuwania Kosztów, który zostaje utworzony ze środków wprowadzanych na rynku energii elektrycznej przez innych podmiotów, takich jak dystrybutorzy lub operatorzy systemów przesyłowych. Mechanizm Przesuwania Kosztów ma na celu zrekompensowanie sprzedawcom zobowiązanym kosztów wynikających z realizacji ich obowiązku sprzedaży energii elektrycznej.

W Polsce w ramach Mechanizmu Przesuwania Kosztów (MPK) do grona sprzedawców zobowiązanych zalicza się 11 podmiotów, t.j. Enea, Tauron, PGE, Energa, Innogy Polska, Engie Energia Polska, RWE Polska, EDF Polska, Energetyka Poznańska, Tauron Sprzedaż, PGNiG Obrót Detaliczny

Zgodnie z definicją na polskim rynku energetycznym, PROSUMENT to osoba fizyczna lub prawna, posiadająca równocześnie status odbiorcy i producenta energii elektrycznej. Innymi słowy, prosument to osoba, która nie tylko kupuje energię elektryczną od sprzedawcy, ale także produkuje ją na własne potrzeby za pomocą nowoczesnych technologii, takich jak instalacja paneli fotowoltaicznych czy mikroinstalacji wiatrowych. Nie należy mylić prosumenta indywidualnego z prosumentem zbiorowym jakim jest spółdzielnia energetyczna.

Zgodnie z obowiązującym na polskim rynku energetycznym prawem, prosument ma prawo do samodzielnego poboru energii wyprodukowanej przez siebie, jak również do sprzedaży nadwyżek wyprodukowanej energii. Wynikające z tego korzyści finansowe oraz ekologiczne, w postaci mniejszej emisji szkodliwych substancji do atmosfery, stanowią istotny czynnik, zachęcający do inwestycji w nowoczesne technologie energetyczne.

Prawnie, prosument to podmiot, o którym mowa w art. 2 pkt 27a) u.o.z.e.: odbiorca końcowy wytwarzający energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w mikroinstalacji, pod warunkiem że w przypadku odbiorcy końcowego niebędącego odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, nie stanowi to przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej określonej zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 443 i 1486).

Rynek energii

Podstawą spółdzielni energetycznych to ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII, które mają być wyłącznym źródłem produkcji i konsumpcji energii członków spółdzielni. Wg. ustawy o odnawialnych źródłach energii (u.o.z.e. art. 2 pkt 22) chodzi o energię wiatru, energię promieniowania słonecznego, energię aerotermalną, energię geotermalną, energię hydrotermalną, hydroenergię, energię fal, prądów i pływów morskich, energię otrzymywaną z biomasy, biogazu, biogazu rolniczego oraz z biopłynów

Spółdzielnia energetyczna tworzy i rozwija LOKALNY RYNEK ENERGII. Chodzi o rynek, na którym producenci i odbiorcy energii elektrycznej produkują i kupują energię lokalnie, w określonym regionie lub mikroregionie. Spółdzielnie energetyczne na tym rynku mają za zadanie integrować producentów i odbiorców energii elektrycznej (i cieplnej) z danej okolicy poprzez organizowaniu, budowaniu i zarządzaniu transakcjami pomiędzy producentami i konsumentami energii. Prowadzi to do decentralizacji produkcji i dystrybucji energii oraz jej wykorzystanie w korzyści lokalnej społeczności. W porównaniu z rynkiem energii elektrycznej na poziomie krajowym, lokalny rynek energii elektrycznej jest bardziej elastyczny i zdecentralizowany, co umożliwia mikro-producentom i odbiorcom energii elektrycznej w danym regionie dostarczenie energii elektrycznej w sposób bardziej efektywny i dostosowany do potrzeb społeczności lokalnej.

Spółdzielnie energetyczne są częścią RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ w Polsce. Jest to rynek, na którym dokonuje się obrotu energią elektryczną, czyli produktami związanymi z dostawą energii elektrycznej. Jest to system, w którym producenci energii elektrycznej sprzedają energię do sprzedawców detalicznych, którzy następnie sprzedają ją odbiorcom końcowym, takim jak przedsiębiorstwa i konsumenci indywidualni.

Rynek energii elektrycznej w Polsce jest regulowany przez Urząd Regulacji Energetyki (URE) i działa w oparciu o zasady konkurencji. Na rynku tym funkcjonują różni uczestnicy, tacy jak producenci, sprzedawcy hurtowi, sprzedawcy detaliczni, dystrybutorzy, operatorzy systemów przesyłowych i operatorzy systemów dystrybucyjnych.

Spółdzielnie energetyczne w Polsce stanowią jeszcze niszowy sektor rynku energii elektrycznej. W całkowitej produkcji i konsumpcji energii elektrycznej w Polsce, spółdzielnie energetyczne reprezentują zupełnie nową i perspektywiczną niszę, która dopiero zaczyna się rozwijać. Ich celem jest dostarczanie energii elektrycznej w sposób niedrogi, bezpieczny dla środowiska i zdecentralizowany poprzez rozwijanie formuły prosumenta zbiorowego. W efekcie ten niszowy sektor może stać się częścią większości grup, które chcą produkować i świadczyć usługi za pośrednictwem samodzielnie zorganizowanych sieci energetycznych.

Udział spółdzielni energetycznej w rynku energii

Rynek energii elektrycznej, na którym spółdzielnie energetyczne prowadzą i rozwijają swoją działalności, jest mocno regulowany zarówno pod kątem strony technicznej (korzystanie z sieci elektroenergetycznej) jak i rynkowej (sprzedaży).

Aby uczestniczyć w rynku energii, spółdzielnia energetyczna nie musi dysponować własną siecią do dystrybucji energii elektrycznej lub ciepła, może korzystać z sieci elektroenergetycznych OSD. Jeśli chodzi o rynek energii elektrycznej, to kluczowe znaczenia mają przyłącza do sieci elektroenergetycznej oraz punktu poboru energii.

PRZYŁĄCZE DO SIECI ELEKTROENERGETYCZNEJ jest niezbędne do podłączenia każdej wytwórczej instalacji elektrycznej w Polsce, w tym także dla instalacji odnawialnych źródeł energii wchodzące w działalność spółdzielni energetycznej (tj. w tym również instalacje członków spółdzielni energetycznej)

Przyłącze do sieci elektroenergetycznej to połączenie pomiędzy instalacjami OZE spółdzielni energetycznej i jej członków a siecią elektroenergetyczną. Jest to element infrastruktury elektroenergetycznej umożliwiający pobieranie i oddawanie energii elektrycznej do ogólnodostępnej sieci elektroenergetycznej. Przyłącze składa się z kilku elementów. Głównym elementem są linie kablowe biegnące od sieci elektroenergetycznej do punktu poboru energii (np. zasilającego trafo), a także linie kablowe zasilające instalację spółdzielni, w tym instalacje członków które zaliczane są do działalności spółdzielni. W elementy składowe przyłącza mogą także wchodzić urządzenia służące do zabezpieczenia poziomego (np. bezpieczniki, wyłączniki, odgromniki), a także urządzenia pozwalające na pomiar poboru energii elektrycznej (liczniki).

PUNKT POBORU ENERGII (PPE) to miejsce, w którym energia elektryczna jest pobierana z sieci elektroenergetycznej i przekazywana do odbiorcy. PPE mogą być zlokalizowane w różnych miejscach, takich jak domy, mieszkania, zakłady przemysłowe czy biura.

W przypadku odbiorców indywidualnych, PPE jest zazwyczaj licznik energii elektrycznej zainstalowany w budynku, który pozwala na pomiar ilości zużytej energii. W przypadku większych odbiorców, takich jak zakłady przemysłowe, PPE może obejmować wiele punktów poboru energii wewnątrz obiektu.

W przypadku spółdzielni energetycznej PPE odnosi się do indywidualnych PPE każdego członka spółdzielni. Każdy członek ma zwykle swój własny PPE, który jest mierzony za pomocą osobnego licznika energii. Dzięki temu spółdzielnia może monitorować zużycie energii przez każdego członka i dokonywać rozliczeń zgodnie z ustalonymi zasadami.

Każdy PPE ma numer identyfikacyjny nadany przez operatora Systemu Dystrybucji  OSD i numer ten może być podawany na fakturze za usługi kompleksowe (dystrybucja i sprzedaż energii) lub fakturze za usługi dystrybucji. Z punktem poboru energii jednoznacznie skojarzony jest układ pomiarowo-rozliczeniowy, którego głównym elementem jest licznik energii elektrycznej. Układ pomiarowo-rozliczeniowy ma własny numer identyfikacyjny, którego nie należy mylić z numer identyfikacyjnym PPE. Podobnie licznik ma numer identyfikacyjny będący jego numerem fabrycznym.

OPERATOR SYSTEMU DYSTRYBUCYJNEGO (OSD) to przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się dystrybucją paliw gazowych lub energii elektrycznej, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie dystrybucyjnym gazowym albo systemie dystrybucyjnym elektroenergetycznym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację i remonty sieci dystrybucyjnej oraz jej niezbędną rozbudowę, w tym połączeń z innymi systemami gazowymi albo innymi systemami elektroenergetycznymi^.. Takimi mogą być w przyszłości sieci własne spółdzielni energetycznych. Relacja pomiędzy spółdzielnią energetyczną a OSD ma kluczowe znaczenie od strony technicznych możliwości i ograniczeń prowadzonej i planowanej działalności.

W świetle obowiązujących przepisów, OSD mają obwiązek podpisania ze spółdzielnią umowy dystrybucyjnej, a także umowy sprzedaży ze sprzedawcą wybranym przez spółdzielnię (art. 83d u.o.z.e.).

UMOWA DYSTRYBUCYJNA ENERGII określa m.in. zasady świadczenia usług dystrybucji na rzecz spółdzielni energetycznej i jej członków, natomiast UMOWA ZE SPRZEDAWCĄ ENERGII określa zasady rozliczeń ze sprzedawcą. Zasady rozliczania spółdzielni z OSD określa Rozporządzenie ( Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 23 marca 2022 r. w sprawie dokonywania rejestracji, bilansowania i udostępniania danych pomiarowych oraz rozliczeń spółdzielni energetycznych (Dz. U. poz. 703).)

Po zaplanowaniu, skompletowania i wykonanie instalacji OZE, spółdzielnia energetyczna powinna zwrócić się do OSD, który zgodnie z prawem zobowiązany jest do niezwłocznego zawarcia umów o świadczenie usług dystrybucji:

1. o której mowa w art. 5 u.p.e ze spółdzielnią, określającej w szczególności zasady:
   1. świadczenia usług dystrybucji na rzecz spółdzielni i jej członków;
   2. wyznaczania i udostępniania danych pomiarowych (art. 38d pkt. 1 u.o.z.e.);
2. z wybranym przez spółdzielnię Sprzedawcą lub dokonanie zmiany istniejącej umowy w celu umożliwienia dokonywania rozliczeń w terminie 21 dni od daty złożenia wniosku w tym przedmiocie przez wybranego Sprzedawcę (art. 38d pkt 2 u.o.z.e.).

UMOWA KOMPLEKSOWA pomiędzy spółdzielnią energetyczną a przedsiębiorstwem energetycznym to umowa, która określa zasady współpracy między tymi dwoma podmiotami – zarówno w zakresie dystrybucji jak i sprzedaży. Jej celem jest zapewnienie dostępu do energii elektrycznej i ciepła dla członków spółdzielni energetycznej. Umowa kompleksowa zazwyczaj obejmuje wiele elementów, takich jak: ustalenie cen za poszczególne usługi lub produkty energetyczne, w tym także ustalenie zasad ich zmieniania, określenie terminów i form płatności za usługi i produkty określenie, kiedy i jakie okoliczności mogą spowodować rozwiązanie umowy oraz kto ma prawo do rozwiązania umowy w przypadku naruszenia jej postanowień, określenie, jakie gwarancje finansowe lub techniczne muszą być zapewnione przez przedsiębiorstwo energetyczne, określenie, jakie zasady obowiązują po zakończeniu umowy oraz jakie przepisy regulują ewentualne spory wynikłe w związku z umową.

W przypadku umowy kompleksowej, dwie lub więcej stron łączą swoje interesujące je umowy z innych dziedzin w jedną umowę, co pozwala na uproszczenie pozyskiwania produktów lub usług, czasem także uzyskanie korzystniejszych warunków na zakupiony towar lub wykonaną usługę. Dla spółdzielni energetycznej taka forma umowy jest korzystna ponieważ dotyczy zarówno usługi dystrybucji energii elektrycznej, sprzedaży energii oraz kwestii rozliczeniowych (t.j. informacji umożliwiających spółdzielni energetycznej prowadzić rozliczenia wśród członków).

Umowy, które spółdzielnia energetyczna zawiera z OSD mają na celu utworzenie warunków dla BILANSOWANIA ENERGII w ramach spółdzielni.  Bilansowanie energii w spółdzielni energetycznej polega na równoważeniu zapotrzebowania członków spółdzielni na energię z produkcją energii z odnawialnych źródeł energii, takich jak panele fotowoltaiczne czy turbiny wiatrowe.  Bilansowanie energii jest procesem, który ma na celu dopasowanie w czasie rzeczywistym zużycia energii przez członków spółdzielni do ilości energii wyprodukowanej przez źródła odnawialne w dyspozycji członków, tak aby nie występowało nadmiarowe zużycie energii z sieci zewnętrznej. Realizacja bilansowania energii wymaga odpowiedniej organizacji produkcji oraz dystrybucji prądu wewnątrz spółdzielni energetycznej (infrastruktura techniczna). Wspólne korzystanie z źródeł odnawialnych źródeł energii pozwala na zmniejszenie kosztów energii i zminimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko naturalne (zdolności rozliczeniowe).

Dyrektywy Unii Europejskiej

Przyszłość rynku energii w Polsce, w tym też miejsce spółdzielni energetycznych, będzie w najbliższych latach kształtowane przez politykę i prawo na szczeblu Unii Europejskiej. Dla rynku energii w Polsce, najistotniejsze są dyrektywy Unii Europejskiej, a w szczególności tzw. dyrektywa rynkowa oraz dyrektywa promowania energii z OZE

Dyrektywy Unii Europejskiej są ustawami wydanymi przez Parlament Europejski i Radę UE, które stają się częścią prawa krajowego w ciągu dwóch lat od daty ich wejścia w życie. Dyrektywy są skierowane do krajów członkowskich i mają na celu koordynację działań na szczeblu europejskim w celu osiągnięcia określonych celów gospodarczych i społecznych na korzyść wszystkich państw UE.

Dyrektywy UE mogą wprowadzać normy i standardy, które jako kraj członkowski, Polska jest zobowiązana do wprowadzenia w swoim prawie. Przykładem może być np. norma wyznaczająca standardy bezpieczeństwa dla produktów w całej Unii Europejskiej czy też liberalizacja rynku energii. Dyrektywy mogą wprowadzać zharmonizowane przepisy dotyczące określonych kwestii, zapewniając w ten sposób spójność działań na szczeblu europejskim. Przykładem mogą być przepisy dotyczące jednolitego rynku wewnętrznego EU, w tym również rynku energii.  Współpraca krajów członkowskich jest niezbędna przy wdrażaniu dyrektyw ponieważ osiągnięcia określonych celów wymaga koordynację działań i wymianę najlepszych praktyk. Przykładem może być np. dyrektywa Unii Europejskiej dotycząca walki z ubóstwem energetycznym.

Są też sankcje. Kraj członkowski, który nie wdroży dyrektywy UE może być poddany karom finansowym, które mają na celu zachęcenie państwa do wdrożenia dyrektywy. Przykładem takiej kary może być kara narzucona przez UE na Polskę w sierpniu 2021 r. za złamanie praworządności.

Wpływ dyrektyw UE na kraje członkowskie może być pozytywny, ponieważ wprowadza spójność działań w całej UE i zapewnia ochronę konsumentów i otwarcie rynku, ale też może czasami być dotkliwy dla krajów członkowskich, ponieważ wymaga wdrożenia ustaleń w stosunkowo krótkim czasie i może przyczynić się do dodatkowych kosztów związanych z dostosowaniem do zmian.

W przypadku spółdzielni energetycznych w Polsce, dwie dyrektywy liberalizujące rynek energii są kluczowe:

• Dyrektywa Rynkowa (tj. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE (Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 158, str. 125 z późn. zm.)
• Dyrektywa RED II (tj. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz. U. UE. L. z 2018 r. Nr 328, str. 82 z późn. zm.)

Dyrektywa rynkowa Unii Europejskiej ma bezpośredni wpływ na rozwój spółdzielni energetycznych w Polsce, ponieważ dotyczy liberalizacji i konkurencji na rynku energii w Europie. Może ona wpłynąć na rozwój spółdzielni energetycznych na kilka sposobów. Dyrektywa promuję energie odnawialne, a więc może być zachętą dla organizowania i inwestowania w spółdzielnie energetyczne. Państwa członkowskie mają zapewnić spółdzielniom energetycznym swobodny dostęp do infrastruktury sieciowej, takiej jak system przesyłu energii, co powinno zwiększyć ich zdolność do konkurowania na rynku i dostarczania energii odnawialnej.

Dyrektywa rynkowa UE umożliwia również klientom końcowym, takim jak spółdzielnie energetyczne, korzystanie z nowoczesnych narzędzi do negocjacji z dostawcami energii i wybieranie ofert, które najlepiej odpowiadają ich potrzebom. Dzięki temu spółdzielnie energetyczne mogę uzyskać lepsze warunki handlowe na rynku energii i zwiększyć swoją konkurencyjność. Inna konsekwencja dyrektywy rynkowej to wprowadzenie większej przejrzystości taryf i rachunków za energię, co może ułatwić spółdzielniom energetycznym planowania i prowadzenia rozliczeń wewnętrznych.

Dyrektywa UE RED II (ang. Renewable Energy Directive II) ma duże znaczenie dla rozwoju spółdzielni energetycznych w Polsce. Jest to dyrektywa, która ma na celu rozwój energii ze źródeł odnawialnych na terenie całej Unii Europejskiej, w tym też w Polsce.

Dyrektywa RED II zobowiązuje poszczególne kraje członkowskie do zwiększenia produkcji oraz udziału energii odnawialnej w ogólnej produkcji energii. Dzięki temu spółdzielnie energetyczne w Polsce będą mogły łatwiej pozyskać środki na rozwój inwestycji w odnawialne źródła energii i realizować cele dotyczące zużycia energii z użyciem źródeł odnawialnych. Ponadto, dyrektywa zaleca otwarcie rynku energii elektrycznej dla producentów energii odnawialnej i innych podmiotów, którzy chcą wprowadzić na rynek energię elektryczną pochodzącą ze źródeł odnawialnych. RED II wprowadza system certyfikatów zielonych, które mają na celu zachęcenie do inwestycji w energię odnawialną oraz przepisy dotyczące wspierania mikroprodukcji energii jako elementu systemu energetycznego.

Źródła i dalsze informacje:

Banaszuk, P, Gryko, L i I. Perkowski. 2023. Jak założyć i prowadzić spółdzielnię energetyczną. Projekt Renaldo. Dostępny: https://www.gov.pl/web/kowr/projekt-rozwoj-obszarow-wiejskich-poprzez-odnawialne-zrodla-energii—renewable-your-region—renaldo

Chochoł, A. i inni. 2022. Prawna regulacja spółdzielni energetycznych w Polsce w świetle krajowej i europejskiej polityki energetycznej oraz programów wsparcia. Raport wykonany przez Fundację Frank Bold dla projektu Renaldo.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE (Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 158, str. 125 z późn. zm.)

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz. U. UE. L. z 2018 r. Nr 328, str. 82 z późn. zm.)

Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 23 marca 2022 r. w sprawie dokonywania rejestracji, bilansowania i udostępniania danych pomiarowych oraz rozliczeń spółdzielni energetycznych (Dz. U. poz. 703).

Stowarzyszenie Efektywności im. Prof. Krzysztofa Żmijewskiego. Zasoby własne.

Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1378 z późn. zm.) https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/odnawialne-zrodla-energii-18182244

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1385 z późn. zm.) https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/prawo-energetyczne-16798478

Ustawa z dnia 17 listopada 2021 r – o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz 2268 z późn. zm.) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20210002268